Ukoliko se govori o arhitekturi naše zemlje, onda je nezaobilazno ime jednog posebnog grada – Subotice. Zaista, kada je reč o ovoj vrsti umetnosti onda se obavezno spominje ovaj prelepi gradić na severu naše zemlje, ovo divno mestašce sa izuzetno dugom i bogatom istorijom. Za tu burnu i zanimljivu istoriju ovog grada, najzaslužnija je sâma njegova geografska pozicija; naime, Subotica se nalazi na raskrsnici puteva, a nekada davno ona je bila i međa između dve velike sile koje su međusobno ratovale – međa između Turske i Ugarske. Dakle, ovo područje je oduvek bilo pod uticajem velikih promena, ratova, raznih dešavanja… ljudi koji su ovde boravili često su se smenjivali… sve ovo odrazilo se i na današnji izgled ovog grada i ostavilo je mnogo zapisa u arhivskim dokumentima. I samo ime grada nije u njegovoj dugoj istoriji konstantno ostajalo isto; kao i njegovi vladari. Prvi put se Subotica u zvaničnim pisanim dokumentima pominje davne 1391. godine; tada, pod mađarskim imenom Zabadka. Od tada, pa do današnjih dana njeno ime je promenjeno i više od dve stotine puta. Iako se u pisanim dokumentima ovaj grad pominje u XIV veku, poznato je da su ovaj prostor ljudi naseljavali i pre više od 3 000 godina. Suboticom su prošle i vladale mnoge nacije, a sve se to jasno vidi u njenoj arhitekturi, po brojnim spomenicima i ostalim kulturnim znamenitostima.
Ovaj neobični gradić smešten je na samom severu naše zemlje, u Panonskoj niziji, na granici sa Republikom Mađarskom (10 kilometara). Subotica je administrativni centar Severnobačkog okruga i drugi po broju stanovnika u Vojvodini; zauzima površinu od 1.008 kvadratnih kilometara, uključujući osamnaest prigradskih naselja. U njegovoj neposrednoj blizini prolazi veoma značajan međunarodni put E-75, te je Subotica odlično povezana sa ostalim Evropskim gradovima (preko Mađarske na severu, a preko Beograda sa gradovima Južne Evrope); sa celom Evropom ona je povezana i železnicom. Ovako dobra saobraćajna povezanost ovog grada, pogoduje njegovom razvoju turizma. Mnogi putnici namernici koji su se možda zaputili u drugim pravcima prolazeći pored ovog slavnog grada, zastaće barem na kratko da ga posete i da vide svojim očima njegove lepote. Zbog te geografske pozicije, ali i njegovih znamenitosti i zanimljive istorije Subotica je jedan od turistički najrazvijenijih gradova u našoj zemlji. Suboticu okružuje i prelepa priroda – južno od nje nalaze se brojne oranice, a severno neverovatna prostranstva bogatih voćnjaka i vinograda. Najpoznatija naselja u njenoj okolini su: Palić, Bački Vinogradi, Đurđin, Stari Žednik, Mala Bosna, Bikovo, Bačkovo Dušanovo… Posebno je zanimljivo što i dan danas Suboticu i njenu okolinu naseljavaju ljudi različitih nacionalnosti (srbi, hrvati, mađari…). Ova šarenolikost populacije posebno je interesantna i ona čini taj prelepi i neobični duh ovog grada; zbog svega ovoga Subotica je zaista jedno posebno mesto u našoj zemlji.
- Šta obići u Subotici?
Teško je dati jednostavan i kratak odgovor na ovo, turistima, najvažnije pitanje, ipak izdvojićemo one najinteresantnije znamenitosti poput crkvi i čuvene Gradske kuće. S obzirom na ovaku burnu istoriju čiji smo samo delić spomenuli, možete pretpostaviti da su se na ovom prostoru podizali razni hramovi Božji. Svaki vladar podizao je neku građevinu koja bi slavila njegovu veru i praznike. Najznačajniji takvi objekti, pak izgrađeni su u XVIII veku, a to su: Katedrala svete Tereze, Srpska pravoslavna crkva i Franjevačka crkva. Ova poslednja je posebno interesantna jer se na njenom unutrašnjem zidu nalaze ostaci tvrđave iz 1470. godine. Nju je podigao erdeljski vojvoda Janoš Pongrac od Dengelegea, međutim ona nije uspela da opstane kroz brojna burna istorijska dešavanja.
Kraj XIX i početak XX veka doneo je nove arhitektonske lepote – još različitih verskih hramova. Tada su podignute: Evangelistička crkva, Kerska crkva Svetog Roke, Sinagoga i Senćanska crkva Svetog Đurđa; dok su pomenute crkve iz XVIII veka (Franjevačka crkva, Srpska pravoslavna crkva) rekonstruisane i dograđene. Ova raznovrsnost Božjih hramova koji prirpadaju različitim religijama predstavlja suštinu Subotice i njen jedinstveni topli pečat.
Svakako jedna od omiljenih građevina svih turista koji su posetili Suboticu jeste čuvena Gradska kuća. Dvojica arthitekata iz Budimpešte su zaslužni za njen izgled i izgradnju; to su Dežea Jakab i Marcel Komora. Ona je zidana pune dve godine, a njena unutrašnjost dorađivana je još toliko; dakle, uloženo je ukupno četiri godine truda i rada mnogih umetnika da bi Gradska kuća u Subotici izgledala kao što izgleda danas. Neverovatne šare koje je ukrašavaju privlače najviše pažnje i čine suštinu ovog umetničkog dela, zbog kojeg se mnogi odlučuju da posete Suboticu.
Ovo su samo neke od mnogih znamenitosti i kulturno-istorijskih spomenika koji krase ovaj neobični šarenoliki gradić; međutim, dok budete koračali ovim gradom oduševićete se celokupnom njegovom arhitekturom, na svakom koraku ćete pronaći neku zanimljivost i staćete da fotografišete. Njegovim ulicama vlada tradicionalni duh koji na simboličan način govori o njegovoj neobičnoj, burnoj i zanimljivoj istoriji. Subotica je grad kao nijedan drugi što ćete videti i sami kada samo jednom budete prošetali njime. Taj neobičan subotički duh, nateraće Vas da joj se opet vratite.
