Nedaleko od Beograda, na svega 18 kilometara, na ušću Tamiša u Dunav, svoje mesto pronašao je lepi, mali grad Pančevo. S obzirom na blizinu ovog grada sa prestonicom naše zemlje nije neuobičajeno da mnogi pančevci rade u Beogradu, a žive u Pančevu, i obrnuto da mnogi beograđani rade u Pančevu, a dom im je u Beogradu. Dakle, bliskost ovih dveju gradova ne samo u fizičkom smislu, veoma je primetna. Ipak, Pančevo se uveliko razlikuje od svog najbližeg suseda, kako po veličini i po broju stanovnika tako i po svom izgledu i athitekturi. U pitanju je najtopliji grad Vojovodine koji broji preko 100 osunčanih dana godišnje, i čija prosečna godišnja temperatura iznosi prijatnih 11, 3°C. Osim što je najtopliji grad Vojvodine, on je po broju stanovnika četvrti grad u ovoj regiji. U njemu je mesto za srećan život pronašlo oko 123.000 stanovnika; među kojima su, pored srba i makedonci, rumuni, vlasi, austrijanci, rusini, hrvati, bošnjaci, rusi, romi, jevreji, kinezi, nemci, slovaci, cincari, grci… Pančevo je specifično jer obuhvata područje guste mreže ostataka naselja i nekropola minulih epoha. Arheolozi su imali i imaju dosta posla u Pančevu i njegovoj okolini; najpoznatiji lokalitet je Starčevo Grad koji datira iz neolita (5.500 godina pre naše ere). Od njega potiče i naziv „starčevačka kultura“ za kulturu čitavog područja od Starčeva pa sve do Grčke.
Odakle li naziv „Pančevo“? U korenu ovog imena krije se staroslovenska reč načina/pančina koja je služila da imenuje stajaću u vodu. Na ovim prostorima (južni Banat) nekada davno bilo je mnogo takvih većih ili manjih predela ispunjenih stajaćom vodom. Reči poput Pančevo, Pančova, Pančal i sl. izgovaraju se vrlo specifično, te ukoliko imate oštar i precizan sluh možete primetiti da se slovo „n“ u ovim rečima izgovara pomalo nazalno. Taj nazalni izgovor zapravo govori o tome koliko je ovo ime staro. Prvi pisani dokument u kojem se spominje ovo mesto datira iz 1153.godine. U pitanju je delo pod imenom „Razonoda onima koji žele da obiđu svet“ koje je napisao Abu Abdulah Muhamed El Idrizi, arapski putopisac i geograf. Današnje Pančevo tada je nosilo drugo ime – Bansif, a El Idrizi ga je opisao kao jedno trgovačko naselje. Ipak nije najjasnije kako se od Bansifa, preko Panjajeve, Čomve došlo do Pansala što je ime koje je ovo područje nosilo u XV veku.
Ovi i drugi dokumenti se uredno čuvaju u ustanovama u Pančevu, zaduženim za istoriju i kulturu, poput Gradske bibilioteke, Narodnog muzeja, Zavoda za zaštitu spomenika kulture i Istorijskom arhivu. Pored dokumenata koji govore i čuvaju istoriju grada Pančeva i njegove okoline od zaborava, ove ustanove od neprocenjivog su značaja za razvoj kulture i obrazovanje u ovom gradu. Narodni muzej poseduje izuzetno bogatu stalnu postavku u kojoj se nalazi i čuvena slika „Seoba srba“, jednog od naših najboljih slikara, Paje Jovanović. Inače, u Narodnom muzeju koji je sagrađen davne 1923. godine, postoji više različitih odeljenja (za istoriju, arheologiju, etnologiju, istoriju umetnosti). Ukoliko planirate posetu ovom prelepom gradu, nemojte propustiti da posetite Narodni muzej i uživate u njegovoj stalnoj postavci. Radovi Paje Jovanovića remek su dela koje bi svakako trebalo videti uživo ukoliko Vam se za to ukaže prilika.
Kada je reč o umetnostima razvijenim u ovom gradu, pogotovo kada je reč o slikarstvu, sa Pajom Jovanovićem nije sve rečeno. Naime, još jedno od neverovatnih umetničkih bogatstava u ovom gradu je i ikonostas u Preobraženskoj crkvi koji je oslikao ni manje ni više do čuveni umetnik Uroš Predić. Inače, Preobraženska crkva je jedan od tri spomenika kulture u Pančevu koja su proglašena za nepokretna kulturna dobra od izuzetnog značaja; dakle, i ona mora biti nazobilazni deo Vašeg obilaska Pančeva. Druga dva nepokretna kulturna dobra od izuzetnog značaja su arheološko nalazište Starčevo Grad i manastir Vojlovica.
Posebnu tursitičku atrakciju u Pančevu takođe predstavlja i crkva Bogrodičinog uspenja, poznatija kao Crkva sa dva tornja. Počeci zidanja Uspenske crkve odigrali su se davne 1796. godine, da bi poslednji krucijalni radovi na njoj bili urađeni 1928. godine. Kroz taj dugi niz godina, crkva se sve više ukrašavala, dorađivala i zidala; zaista, mnogo vrhunskih umetnika je u njoj ostavilo svoj trag. Jedan od njih je i poznati vojvođanski slikar Konstantin Daniel koji je zaslužan za prelepi ikonostas i mnoge druge ikone u njoj. Još dva umetnika se ne smeju preskočiti kada je reč o Uspenskoj crkvi u Pančevu, a to su akademski slikar Živorad Nastasijević koji je ovde izradio ciklus svojih fresaka, i arhitekta Konstantin Radotić koji je odgovoran za tornjeve crkve. Ova crkva definitivno stoji u srcu svih pančevaca, koji su svoju ljubav prema njoj pokazali velikom donacijom od koje su postavljena četiri zvona.
Postoji mnogo toga što bi trebalo obići u ovom gradu, a mi smo naveli samo najvažnije spomenike kulture i ustanove. Pančevo je grad koji ima bogatu kulturu i stalno u nju ulaže, poznat je i po brojnim kulturnim manifestacijama, ali i sportskim. Jedan od najboljih srpskih triatlon klubova TK “Tamiš“ nalazi se u Pančevu i svake godine organizuje jednu od najlepših i najposećenijih triatlon trka.
Pored umetnosti, kulture i sporta, Pančevo je poznato i kao industrijski grad. Ono je jedan veliki centar hemijske, petrohemijske i naftne industrije. Najstarije preduzeće u ovom gradu je Pivara, a danas na svakom koraku možete videti neku drugu banku. Pančevo je jedan od najrazvijenih gradova u našoj zemlji, koji će očarati svakog posetioca, kao što je u nekom ranijem periodu uspeo da očara i velika imena poput Jovana Jovanovića Zmaja, Miloša Crnjanskog, Mihala Pupuna, Isidore Sekulić i Branislava Nušića.
