Ovaj značajni ekonomski i kulturni centar Jugozapadne Srbije, odnosno njene regije Sandžak, jedinstven je po svojoj mešovitosti kultura. U Novom Pazaru nalazi se mnogo kulturno-istorijskih spomenika koji nam svedoče o susretu kultura zapadne i istočne civilizacije. Tih istorijskih spomenika ne bi bilo toliko mnogo da i sama istorija ovoga grada nije sezala u daleku prošlost i bila nadasve interesantna. Postoje brojna arheološka nalazišta koja potvrđuju da je područjeg današnjeg Novog Pazara bilo naseljeno i u kamenom dobu, i u gvozdenom, u ranoantičkom, kasnoantičkom i naravno u srednjem veku. Izgleda da su u sva vremena kvaliteti ovog područja bili prepoznati, te ih je čovek oduvek i uvek iskorišćavao.; i uvek se kroz istoriju ovaj grad isticao po svojoj razvijenosti u odnosu na ostale gradove u njegovoj okolini. Kada je reč o prvim zapisima u kojima se ime ovog lepog grada pominje, u pitanju je dokument iz petnaestog veka; tada je Malo vijeće Duborvačke republike odlučilo da baš u Novom Pazaru postavi svog konzula, što je još samo jedna u nizu potvrda koje govore o tome koliko je ovaj grad bio razvijen i kako je umeo da iskoristi svoje potencijale i svoj fenomenalan geografski položaj. Taj geografski položaj bio je poseban pre svega zbog raskrsince puteva koji su vodili u raznim pravicma – prema Solunu, Pešti, Istanbulu, Sofiji, od Dubrovnika prema Nišu, prema Sarajevu i naravno prema voljenom Beogradu. Poznati turski putopisac Evlija Čelebija, čije su putopisi od velikog značaja za istoriografiju naše zemlje, takođe je pisao o ovom gradu; čak, šta više, on je Novi Pazar u XVII veku opisao kao jedan od najvećih Balkanskih gradova.
Novi Pazar se pruža nadmorskoj visini od 496 metara; ušuškan je u dolini nekoliko reka: Raške, Deževske, Ljudske i Jošanice. Bogatstvo prirode u njegovom okruženju dopunjuju veoma moćna i čuvena divlja planina Golija, zatim pećinama bogata Pešterska visoravan, i planina Rogozna. Opština Novi Pazar zauzima površinu od 740 km2 i obuhvata oko stotinak naseljenih mesta. Od glavnog grada naše zemlje, Beograda, udaljen je nešto manje od trista kilometara; njegov geografski položaj je povoljan zbog dobre saobraćajne povezanosti, jer se grad nalazi pokraj starog puta koji je povezan sa Ibarskom magistralom, preko koje se dalje može veoma lako doći do Crne Gore i Jadranskog mora.
Ovaj gradić prelepe i neobične arhitekture posebno je interesantan turistima; posebnu zanimljivost čini podatak da je 80% meštana ovog grada, zapravo muslimanske veroispovesti; to je ono što čini specifičnost ovog grada, spoj raznovrsnosti zbog koje se dobija topla i prijatna atmosfera. Nijedan posetilac neće ostati ravnodušan dok bude koračao tim uskim turskim uličicama, sokacima punim raznovrsnih dućana, ispred kojih obavezno sede dućandžije i posmatraju te neobične prolaznike; zatim te starinske kuće sa prelepim drvenim terasama, i veliki broj džamija, atmosfera koaj odiše orijentalnim duhom učiniće obilazak ovog grada jednim od najinteresantnijih u našoj zemlji. Nasuprot velikom broju džamija, veoma je interesantno da se Novi Pazar može pohvaliti i najstarijim sakralnim spomenikom hrišćanstva na ovom prostoru; u pitanju je Petrova Crkva u kojoj je kršten Sveti Sava. Ali to nije jedini značajni događaj koji se odigrao u ovoj crkvi, takođe je veliki raški župan Stefan Nemanja u njoj primio pravolsavlje. Petrova Crkva koja u svojoj istoriji beleži posetu mnogih velikih ljudi, sagrađena je u X veku na ostacima nekadašnjeg hrišćanskog objekta u obliku rotonde sa upisanim četvorolistom.
Zaista su mnogobrojni kulturno-istorijski spomenici koji ukrašavaju ovaj grad; pored njih bogatstvo termo-mineralnih izvora kao i veliki broj značajnih arheoloških nalazišta doprinose razvoju turizma Novog Pazara. Najvažniji, a svakako i najinteresantniji posetiocima kulturno-istorijski spomenici u Novom Pazaru su:
• Gradska tvrđava sa Kulom motriljom iz XV veka, sagrađena po naredbi osnivača grada Isa-bega Ishakovića;
• Petrova Crkva iz X veka;
• Manstir Đurđevi Stupovi, zadužbina Stefana Nemanje iz XII veka;
• Manastir Sopoćani, zadužbina kralja Uroša I iz XIII veka; Manastir Sopoćani čuven je po jednoj od najvrednijih galerija vizantijskog i raškog slikarstva; naravno, u pitanju je slikanje fresaka;
• Altun-alem džamija iz XVI veka; ova prelepa džamija delo je poznatog neimara Muslihudina Abdulganija;
• Hamam, odnosno čuveno tursko kupatilo, iz XV veka, koje je bilo poklon osnivaču grada Isa-begu Ishakoviću;
• Konak Amir-agin han iz XVII veka;
Kao što i sami možete da zaključite u ovom gradu postoji mnogo zanimljivih i značajnih kulturno-istorijskih spomenika koje možete posetiti, i obilazak ovog gradića će biti sve, samo ne dosadan. Prilikom duge šetnje njegovim uličicama najbolji odmor biće poseta nekom od mnogo manjih restorana koji se nalaze na svakom koraku; velika porcija jeftinih ali ukusnih ćevapa povratiće Vam snagu za daljim obliaskom znamenitosti i zanimljivosti u Novom Pazaru. Ukoliko Vas zanimaju prirodne lepote u blizini, poseta divljoj planini Goliji zadovoljiće Vaše strasti. Njen najviši vrh, Jankov kamen koji se pruža na 1833.metra nadmorske visine biće pravi izazov za osvojiti svima onima koji nisu iskusni planinari. Ali bilo da osvojite ovaj vrh ili ne, sama šetnja ovom neverovatnom planinom i možda po koji susret sa divljim konjima ostaće Vam zauvek u najlepšem sećanju. Dobrodošli u Novi Pazar, grad tradicije i lepote.
