Položaj, istorija i osnovne karkateristike
Šta reći o najvišoj banji naše zemlje, koja je ušuškana na zavidnih 700 metara nadmorske visine? O njenom zdravom vazduhu možete i sami da pretpostavite… neće Vam biti čudno, ako kažemo da ona spada i u red najboljih vazdušnih banja u našoj zemlji. Da vidimo o kojoj je to specijalnoj vazdušnij banji reč: reč je o Lukovskoj Banji, jednoj u nizu prelepih banja koje krase Južnu Srbiju. Nalazi se na istočnim padinama Kopaonika, od sela po kojem je dobila ime, Lukova, udaljena je svega jedan kilometar; od Kuršumlije deli je oko 35 kilometara. Lukovska Banja je veoma dobro saobraćajno povezana, te do nje svakodneveno saboraćaju autobusi iz Trećaka, Kuršumlije, Merćeza, Štave, Niša i Prokuplja.
Na 700 metara nadmorske visine, Lukovska Bnaja smeštena je u jednoj kotlini; kotlini Lukovske reke, desne pritoke Košanice. Preciznije, Lukovska Banja se nalazi u dolini Štavske reke, koja zajedno sa Trebinjskom rekom čini izvorišni krak pomenute Lukovske reke. Okolo Lukovske kotline pružaju se mnoga brda, i vrhovi planina; između ostalog oko nje vide se Oštri krš (1.327 metara nadmorske visine), Prolupnica (1.238 metara nadmorske visine), Medukamen, Gradište, Vrletnica… Sa svih strana Lukovska kotlina, ali i sama Lukovska Banja ima pogled na neki od prelepih vrhova, na bogatstvo prirode naše zemlje. Priroda je ovde od neprocenjivog značaja za klimu i vazduh, a podaci kažu da više od 60% seoskog područja prekrivaju šume, 30% pašnjaci i livade, a 10% oranice i voćnjaci… dakle, pravi mali prirodni raj na zemlji. J Od prestonice Srbije, ovaj raj, odnosno Lukovska Banja udaljena je dobrih 325 kilometara u pravcu juga.
Lukovska Banja se deli na dva dela na osnovu izvora tople mineralne lekovite vode koji se nalaze u zapadnom delu i izvora koji se nalaze u istočnom delu banje. Zapadni deo u kojem se nalazi čak 20 različitih prirodnih izvora i dve bušotine, naziva se Gornja Banja. Istočni deo koji je bogat sa 13 prirodnih izvora i, takođe, dve bušotine, naziva se Donja Banja. Dakle, ukupan broj prirodnih i veštačkih izvora lekovite vode u Lukovskoj Banji iznosi 37, što je stavlja na prvo mesto banja u Srbiji, barem po broju poznatih lekovitih izvora. Temperatura voda u Lukovskoj Banji kreće se od 22°C, pa do zavidnih, vrelih 65°C. I ova banja ima izuzetno dugu istoriju iskorišćavanja lekovitih izvora vode. Na osnovu nekakvih ruševina nekog utvrđenja i vodovodnih cevi koje su pronađene u predelu Gornje Banje, pretpostavlja se da su ove izvore iskorišćavali i stari rimljani. Poznato je i uređeno naselje pokraj ovih izvora koje je postojalo za vreme srpske srednjevekovne države. Prva uređenja i izgradnja banjskih objekata počela su da se odvijaju davne 1924. godine. To se desilo zato što se su se ovi izvori pokazali kao izuzetno lekoviti, te se trebao maksimalno iskoristi njihov lekoviti potencijal. Prvi potezi za uređenje ovog područja podrazumevali su krčenje guste šume radi mogućnosti izgradnje adekvatnog objekta za smeštaj posetilaca. Od ostalih ugostiteljskih objekata u to vreme izgrađene su i tri kafane. Ovo su svakako bili prvi koraci ka popularizaciji ovog mesta, međutim prva izgradnja značajna baš za banjski turizam desila se nekih 20-ak godina kasnije, kada je sagrađeno prvo kupatilo većih razmera. U tom kupatilu izgrađena su i dva bazena jedan muški i jedan ženski. Par godina nakon toga sazidana je i zgrada sa 18 soba i ukupno 36 ležajeva. Međutim, ona danas više ne postoji, jer je veliki zemljotres koji se odigrao 1980.godine uzdrmao njene temelje. Nakon prvih koraka, banja se počela nešto brže razvijati, njen potencijal iskorišćavati, i ona sama popularizovati. Posetioci su sve više dolazili da uživaju u čarima tih lekovitih voda, ublaže svoje tegobe i da pronađu mir u prelepoj prirodi Lukovske Banje. Tako se malo po malo ovde izgradila i osnovna škola, kuća šumske sekcije, još jedna zgrada; zatim i hidroelektrana, pa amublanta sa apotekom, restoran Kopaonik, i 2000-te godine čuveni istoimeni hotel. U poslednjih nekoliko godina izgrađeno je još smeštajnih, ali i drugih ugostiteljskih objekata, i na taj način Lukovska Banja je postala jedna od veoma posećenih banja naše zemlje.
Za njenu popularizaciju, ipak najzaslužniji su njeni izvori lekovite termomineralne vode, kao i uspešnost terapija koje se u Lukovskoj Banji već dugi niz godina primenjuju. Kakvi su ti lekoviti izvori vode kojima se Lukovska Banja može pohvaliti? Na osnovu stručnih hemijskih analiza ispostavilo se da su ove vode, za čiju lekovitost su najverovatnije znali i stari rimljani, mineralne, fluoridne, litijumske, silicijumske i ugljenokisele. U zavisnosti od izvora neke od njih pripadaju hipotermama, neke homeotermama, a neke hipertermama. Takođe od njihovog sastava zavisi i na koju bolest će koja imati lekoviti uticaj.
Bolesti koje se leče i tretiraju u Lukovskoj Banji
Lukovska Banja je vrlo specifična, jer zbog velikog broja različitih lekovitih izvora ona pokriva izuzetno širok spektar bolesti koje može uspešno da tretira. Tako na primer, izvor vode koji pripada kiseloj hipotermi, a nalazi se u Donjoj Banji, se koristi u lečenju bolesti organa za varenje; dok se izvori u Gornjoj Banji koriste u lečenju i tretmanima sledećih bolesti:
- Problemi sa krvnim sudovima;
- Bolesti mokraćnih kanala, bešike, i problemi sa bubrezima;
- Svi oblici reume i reumatskih oboljenja;
- Problemi sa krvnim pritiskom;
Pored lekovitih tretmana vodom sa pomenutih izvora, Lukovska Banja je poznata i po peloidnoj terapiji, odnosno terapiji lekovitim, mineralnim blatom. Peloidne terapije se preporučuju kod reumatskih oboljenja, ali i raznih kožnih bolesti i problema.
Klima
Za klimu Lukovske Banje, pored okolne prirode značajna je i sama zavidna visina na kojoj se ona nalazi. Klima ovog područja je uglavnom umereno-kontinetalna, što znači da sva godišnja doba imaju svoja umerena ispoljavanja; odnosno, zime su blage, nisu previše oštre i hladne, leta takođe nisu previše topla, čak je jesen mnogo češće sa većim temeraturama od leta. Ipak, s obzirom na ovo područje zimi ima dosta snežnih padavina, te se i to korisiti na lep, sportski način – u neposrednoj blizini Banje nalazi se omanja ski staza sa funkcionalnim ski liftom. Međutim, snežni pokrivač se u samoj Banji ne zadržava skoro uopšte, već samo u njenoj okolini. Ono što je karakteristično za Lukovsku Banju u periodu zime, jeste magla. Vazduh je na toj visini, i sa tom prirodom, u Lukovskoj Banji uvek čist i svež.
Rekreacija, izleti, zanimljivosti u okolini Lukovske Banje
Lukovska Banja je idelano banjsko-turističko mesto, jer svojim posetiocima pored lekovitih tretmana nudi mnoštvo izbora kada su sportsko-rekreativne aktivnosti u pitanju; ali i izleti u prirodu i obilasci kulturno-istorijskih spomenika. Možda najveća i najinteresantnija prirodna atrakcija u blizini Lukovske Banje jeste čuvena „Đavolja varoš“ koja se zbog svoje izuzetnosti i neobičnosti našla pre neku godinu kao konkurent za listu svetskih čuda. U pitanju je jedan spomenik prirode koji Vas neće ostaviti ravnodušnim i koji nikako ne smete preskočiti da obiđete ukoliko budete boravili u ovim krajevima. Kada je reč o izletima i šetnjama po prirodi, Lukovska Banja se može pohvaliti sa čak sedam obeleženih staza zdravlja, koje su sve različite po dužini i po raznim čudesima koje ćete na njihovim putanjama otkriti. Zajedničko im je, što sve kreću od iste tačke, iz samog centra Banje. Poređane po kilometraži, od najkraće do najduže:
- Centar Banje – Gornja Banja – Vodenica Milovana Milunovića – Vodopad „Sige”;
= 1,7 km.
- Centar Banje – Izvor „Hiljadu suza”- Pečenjara „Stara kaldrma” – Buk na Štavskoj reci – Letnjikovac kralja Milutina;
= 3 km.
- Centar Banje – Gornja Banja – Donji vodopad Belog potoka – Vodopad „Osov”- Pečenjara Miloša Nedeljkovića – Izvor „Hiljadu suza” – Centar Banje;
= 3 km.
- Centar Banje – Pečenjara Miloša Nedeljkovića – Deliće – Jagnjilo – Stara trešnja – crkva Sv. Mine;
= 5,5 km.
- Centar Banje – Pečenjara – Crkva Sv. Mine – Dobro Brdo – Šljačište;
= 7 km.
- Centar Banje – Vardište – Crkva Sv. Petra i Pavla;
= 15 km.
- Centar Banje – Pečenjara – Jagnjilo – Trešnjica – Kuća braće Jović – Skoronja – Treska – Trešnjica – Jagnjilo – Banja;
= 18 km.
Ovim stazama smo Vam otkrili i veći deo kulturno-istorijskih spomenika i ugostiteljskih objekata koje inače možete posetiti u blizini Lukovkse Banje. U zavisnosti od Vaše kondicije i interesovanja, neka od navedenih staza zdravlja sigurno će biti baš po Vašoj meri. J
Pored ovih staza zdravlja u Lukovskoj Banji se nalazi još mnogo mogućnosti za sportsko-rekreativne aktivnosti, poput: košarke; „obične“ odbojke i odbojke na pesku; rukometa; malog fudbala; skijanja; plivanja (otvoreni i zatvoreni bazeni)…
Smeštaj
Postoji više opcija za udoban smeštaj kada je Lukovska Banja u pitanju. Pored privatnog smeštaja, tu su i sobe i apartmani u većim ugostiteljskim objektima kao što su Hotel „Kopaonik” i Hotel „Jelak”, ali i veoma komforan smeštaj u depadansu „Mladost”. Zahvaljujući ovim većim ugostiteljskim objektima, Lukovska Banja ima i ponudu teretana, zatvorenih i otvorenih bazena, đakuzija, specijalizovane lekarske ordinacije, odeljenja za hidroterpiju… Većina soba u ovim većim ugostiteljskim objektima može se pohvaliti velikim kvalitetom i zavidnom opremljenošću (kablovska televizija, klima, telefon, bežični internet). Broj posetilaca koji boravi u Lukovskoj Banji, iz godine u godinu se povećava, otuda i ovoliko velika ponuda smeštaja u njoj.
Bilo da Vam je potrebna određena lekovita terapija, bilo da Vam je potreban mir, kontakt sa prirodom, bilo da žudite za time da očistite Vaša pluća od gradskog smoga, bilo da želite da se upoznate sa čarima Južne Srbije… Lukovska Banja je idealan izbor za Vas i dočekaće Vas sa toplom dobrodošlicom.
