Istorija Ribarske Banje
Ribarska Banja, svoje ime dobila je po ribarima koji su na njenim izvorima, za Kneza Lazara, pecali pastrmku izuzetnog kvaliteta. Ipak, korišćenje njenih lekovitih svojstva zadire još dublje u prošlost u vreme Rimljana i 4. vek nove ere, o čemu svedoče arheološki ostaci iz okoline banje. Nastanak kupatila se po legendi vezuje za doba Carice Milice, koja je po nekim izvorima, dolazila u Ribarsku Banju kako bi održavala svoju lepotu. Ni Turci nisu bili ravnodušni na blagotvorna, prirodna dejstva ove banje pa su stoga u njoj podigli kupatilo – hamam, koji su posećivali radi negovanja tela i duha.
Pet vekova kasnije na temeljima starog turskog hamama, koji je dugo služio posetioce, izgrađeno je novije kupatilo, po nalogu srpskog kneza Aleksandra Karađorđevića. Još pre toga u vreme vladavine Miloša Obrenovića, uzorak banjske vode poslat je na ispitivanje u Beč, što je prva analiza njene vode ikada uređena. Ipak interesovanje za ovu banju raste tek od posete Aleksandra Karađorđevića koja se odigrala 1852. godine. Nedugo zatim godine 1854. banja dobija i svog prvog stalnog banjskog lekara. Jednu deceniju kasnije u banji su podignute mehana, opšta trpezarija i starešinska zgrada, a kaptirana su i dva njena izvora ( Hladna sumporača i Kničanka).
Burna previranja koja je 19. vek doneo Srbiji, nisu zaobišla ni Ribarsku Banju, pa je tokom srpsko-turskog rata 1876. ona sravnjena sa zemljom ( porušeni su svi do tada sagrađeni, i po broju skromni, banjski objekti osim glavnog kupatila). Banja je obnovljena 1882. godine, a 1883. godine izgrađeno je zidano kupatilo sa kadama.
Sve u svemu, da li zbog, fizičkih stradanja koje je pretrpela u 19. veku ili iz nekog drugog razloga, sve do početka 20. veka, Ribarska Banja, u odnosu na druge srpske banje, bila je prilično primitivno uređena i eksploatisana. Njen stvarni razvoj započinje 1904. godinom i početkom vladavine kralja Petra I Karađorđevića, koji je pokazao veliko interesovanje za razvoj ovog lečilišta.
U periodu između 1904. i 1911. godine izgrađeno je više objekata za smeštaj gostiju. Već do 1907. sagrađene su vile ( „Srbija“ ( 1904), „Bosna“ i „Slavonija“ (1905), „Hercegovina“ i „Crna Gora“ ( 1907) itd.), čiji je ukupni kapacitet bio oko 200 gostiju.
Godine 1910. izgrađen je najveći broj banjskih objekata, i u velikoj meri regulisana infrastruktura. Te je godine postavljena kanalizacija, prosečen je i iznivelisan glavni banjski put, uređen je banjski park, a u banjskoj šumi površine od oko 100 hektara, uređene su staze za šetnju. Zahvaljujući ovom brzom tempu, može se reći da su do Prvog svetskog rata, u banji izgrađene sve važnije zgrade i banjski objekti. Ipak, sve do Drugog svetskog rata Ribarska Banja nije uspela da postane više od banje sezonskog karaktera. Kao i mnogo toga drugog, tokom rata nije radila, a od njegovih posledica obnovljena je već 1946. godine. Godine 1949. postala je klimatsko lečilište, dok je do tada imala status „samo“ balneološkog lečilišta.
Tokom dve posleratne decenije Ribarska Banja korišćena je isključivo kao odmaralište i banja za rehabilitaciju plućnih bolesti. Promene nastaju 1967. godine kada je otvoreno Odeljenje za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju, koje je uskoro preraslo u moderan Zavod za lečenje i rehabilitaciju obolelih od ortopedskih, koštanozglobnih i degenerativnih oboljenja „Ribarska Banja“.
Geografija Ribarske Banje
Ribarska Banja smeštena je na severnim padinama planine Veliki Jastrebac (1491 m.n.v), na nadmorskoj visini od 540 metara. Ušuškana je u kotlinama Ribarske i Banjske reke i obiluje prirodnim lepotama. Njena lokacija u središnjoj Srbiji čini je lako dostupnom iz svih krajeva države. Od Kruševca, Ribarska Banja je udaljena 34 km jugoistočno, dok je od Aleksinca deli ista kilometraža, ali jugozapadno. Iz Beograda, najjednostavnije je doći autoputem Beograd – Niš, a potom se odvojiti i nastaviti preko Kruševca. Kada je železnica u pitanju, lečilište je od najbliže železničke stanice ( Čunis, na pruzi Beograd – Niš), udaljeno 22 km.
Zbog relativno visoke nadmorske visine i zbog toga što je okružena planinskim ograncima, banja ima subplaninsku klimu. Uopšteno posmatrano ona imali malo padavina na godišnjem nivou, sa najkišovitijim majem i najsuvljim februarom. Okružuju je hrastove i bukove šume, impozantne u svojoj lepoti. Ove šume, početkom 21. veka su obnovljene, pošto su sve do samog kraja 19. veka bile sistematski uništavane.
Lečenje, lekoviti faktori i indikacije u Ribarskoj Banji
Ribarska Banja poseduje 6 izvora mineralne sumporovite vode, koje spadaju u slaboalkalne homeoterme i salinične vode. Vrela se nalaze u podnožju brda Samar, a najtoplije ima temperaturu od 41,5 °C. Ostali izvori imaju temperature od 25 do 38,7°C. Svi izvori imaju prosečnu izdašnost od 170 litara u minuti.
Toplo kupatilo u Ribarskoj Banji poseduje jedan veliki bazen i kade, a u njega se sprovodi voda sa toplih, al i sa jednog hladnog izvora. Hladni izvor mineralne vode jedina je akratopega na teritoriji bivše Jugoslavije, što znači da mineralizacije ove vode iznosi 500–1000 mg/dm³, dok njena tempratura u opštem slučaju ne prelazi 20°C, a u slučaju hladnog izvora Ribarske Banje iznosi 16°C. Voda ovog hladnog mineralnog izvora koristi se za piće, a sprovedena je u česme toplog kupatila.
Lečenje u Ribarskoj Banji sprovodi se kupanjem, pijenjem i ispiranjem grla, nosa i očiju. Indikacije za lečenje su :
- stanja posle koštanih preloma i operacija na kostima
- svi oblici reumatizma (zapaljivi, degenerativni i vanzglobni)
- kontrakture zglobova
- deformacije kičmenog stuba
- posttraumatska i postoperativna pareza i pareze nerava
- hemiplegije
- hemipareze
Sa druge strane voda ovog lečilišta kontraidicirana je za:
- sva grozničava stanja,
- nekumpezirane srčane mane
- otvorenu tuberkulozu
- krvarenja
- sklerozu
- trudnoću i
- jaču iscrpljenost.
Lečenje se sprovodi u moderanom Zavodu za lečenje i rehabilitaciju obolelih od ortopedskih, koštanozglobnih i degenerativnih oboljenja „Ribarska Banja“.
Smeštaj u Ribarskoj Banji
Razvoju Ribarske Banje poslednjih godina posvećuje se sve više pažnje, kako od strane investitora, tako i od strane turista. Njeni kapaciteti se svakodnevno šire, a od nekada striktno sezonske banje, ona je prešla dug put do lečilišta koje tokom cele godine ima do 90% popunjene smeštajne kapacitete.
Banja poseduje Hotele, vile, apartmane, sobe za iznajmljivanje, a poslednjih godina privatni sektor na periferiji banje zabeležava vrtoglavi razvoj, što pomaže širenju gotovo nedovoljnih smeštajnih kapaciteta banje.
Zavod za lečenje i rehabilitaciju obolelih od ortopedskih, koštanozglobnih i degenerativnih oboljenja „Ribarska Banja“, raspolaže sa 470 ležajava, a ono što je specifično je to, da samo 200 kreveta pripadaju zdravstvenom sektoru dok je ostalih 270 na raspolaganju običnim turistima. Ovde gosti mogu iznajmiti jednokrevetne ili dvokrevetne u potpunosti renovirane sobe koje raspolažu televizijskim uređajima, kablovskim prijemom programa, kupatilom, kao i mini kuhinjama i terasama.
Nedavno je u banji otvoren i Wellness i Spa centar, bogatog sadržaja, koji obuhvata sve što wellness i spa podrazumevaju. Hidromasažni otvoreni i zatvoreni bazeni, tursko kupatilo, parno kupatilo, masaže, a u okviru ovog centra nalazi se i veliki amfiteatar. Sadržaj centra obogaćen je mnoštvom sitnica, namenjenih da boravak gostiju učine vrednim pamćenja i prijatnim.
Sport, rekreacija i kultura u Ribarskoj Banji
S obziom na to da je Ribarska Banja smeštena na obroncima planine Veliki Jastrebac, u središnjoj Srbiji, mogućnosti za one koji vole da vide više su velike. Planinarski trekovi do različitih vrhova ove planine, učiniće vaš boravak u ovoj banji nezaboravnim, hajka na vukove i lisice obogatiće svačije lovačke priče, a možete poći i u lov na pitomiju krupnu i sitnu divljač na otvorenim i zatvorenim lovištima.
Okolina banje pogoduje prijatnim šetnjama, a iz nje se organizuju izleti do Kruševca i Niša, manastira Naupare, Veluće, Kalenić i dr.
Osim navedenog, banju karakteriše i bogati kulturni program, koji svoj vrhunac dostiže leti u vidu kulturne manifestacije “Kulturno leto”. Iz godine u godinu ovu menifestaciju posećuje i prati oko 3000 gledalaca, a ovaj broj, takođe, iz godine u godinu raste. Tokom “Kulturnog leta”, na otvorenim i zatvorenim pozornicama banje, smenjuju se različita kulturno umetnička društva koja obogaćuju život ovog lečilišta sa burnom prošlošći.
